درباره فیلم آلترناتیو
تصویری واقع گرا از درگیری متحجران با انقلاب اسلامی
راه نوشت
مستند آلترناتیو یکی از آثار منتخب چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار است که یک جوان دهه هفتادی آن را ساخته و به روز‌های منتهی به انقلاب اسلامی و اقدامات آیت الله شریعتمداری براساس اسناد موجود در لانه جاسوسی آمریکا می پردازد. این مستند از زاویه ای کمتر پرداخته شده به وقایع انقلاب اسلامی، رخداد‌های زندگی ایشان را بین سال‌های ۴۲ تا ۵۸ روایت می‌کند و به دلیل پاسخگویی به برخی ابهامات و شبهات با استقبال مخاطبان روبه رو شده است.
اکران با هدف دیده شدن فعالیت مستندساز‌ها
مجید عسکری، رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی خراسان رضوی، در نشست نقد و بررسی مستند آلترناتیو گفت: پاتوق مستند مشهد در راستای دیده شدن آثار مستندسازان و گسترش مخاطب، راه اندازی شده است و هدف ما از اکران مستند‌های برگزیده برای علاقه مندان به آثار سینمایی، این بوده است که به دیده شدن این کار‌ها در سطح جامعه کمک کنیم.
وی ادامه داد: در فضای سینما، اکران مستند کمتر رخ می‌دهد و تلاش ما در پیشبرد چنین هدفی، این است که مخاطبان در فضا‌های سینمایی از دیدن مستند با موضوعات مختلف، لذت ببرند و هم زمان با اکران، برگزاری جلسات نقد و بررسی، باعث می‌شود تحلیل و گفته‌ها درباره مستند به گوش هنرمندان نیز برسد و این موضوع، کیفیت تولیدات سینمایی و آثار مستند را افزایش می‌دهد.
عسکری درباره اکران مستند‌های منتخب در پاتوق مستند مشهد توضیح داد: در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، آثار فراوانی درقالب سینمایی و مستند تولید شده و جریان مستندسازی درباره وقایع انقلاب اسلامی در دهه‌های اخیر رشد زیادی یافته است؛ به طوری که بیشتر آثار تولیدشده در این راستا، توانسته اند در جریان مستندسازی کشور، موضوعات جدیدی را مطرح کنند و راهگشا باشند.
مستندی درباره وقایع انقلاب اسلامی
رئیس حوزه هنری خراسان رضوی در ادامه، با اشاره به موضوع مستند آلترناتیو بیان کرد: یکی از نکات مهمی که باید در جریان مستندسازی درباره وقایع انقلاب اسلامی مدنظر قرار گیرد، این است که در روایات مربوط به انقلاب صرفا همه چیز را از زاویه حاکمیت پهلوی دنبال نکنیم، بلکه وقتی می‌خواهیم جریان شکل گیری انقلاب بزرگی را به مردم نشان دهیم، باید از دیدگاه‌های مختلفی این موضوع را بررسی کنیم. مستند آلترناتیو، درگیری تفکر متحجرنما‌ها و مقدس مآب‌ها را با انقلاب اسلامی، به خوبی به تصویر کشیده است.
عسکری بیان کرد: در بیشتر آثار تولیدشده مرتبط با حوادث انقلاب اسلامی، تنها جریاناتی از ضدانقلاب و ضدقهرمان روایت شده است که شاید این مسئله، ناشی از کم کاری جریان فرهنگی و هنری کشور باشد، اما مستند آلترناتیو برای اولین بار سایر زوایای مربوط به انقلاب اسلامی را که کمتر درمورد آن صحبت شده است، روایت می‌کند.
وی با بیان اینکه در چند سال اخیر تولید آثار هنری و فاخر سینمایی درباره جنایات منافقین افزایش پیدا کرده است، گفت: آثاری همچون «ماجرای نیمروز»، «ثریا» و «ضد» در همین زمینه ساخته شده اند، اما ایرادی که به این دسته از آثار می‌توان وارد کرد، صرفا نشان دادن سیاهی است و کمتر به این موضوع پرداخته شده که چگونه مسیر انقلاب و امام خمینی (ره) توانست جریان‌های تحجر و ضدانقلاب را رسوا کند.
اگر مستند دیده نشود، انگیزه تولید ایجاد نمی‌شود
عسکری در ادامه با اشاره به اینکه ما در جریان مستند و فیلم سازی با مشکل ساختاری روبه رو هستیم، تصریح کرد: اگر مستندساز اثری را تولید کند که خوب در بین مردم دیده نشود، بعد از آن انگیزه‌ای برای ساخت و تولید آثار هنری نخواهد داشت. البته در جریان سینما اوضاع بهتر است؛ به عنوان مثال فیلم سینمایی «ماجرای نیمروز» با استقبال مردم روبه رو شد و در گیشه سینما توانست فروش خوبی به دست آورد.
وی افزود: در ۱۰ سال اخیر و در حاشیه برگزاری جشنواره فیلم عمار، توجه مسئولان فرهنگی و هنری به تولیدات مستند بیشتر شده است و همین موضوع نیز موجب شد آثار هنری منتخب جشنواره برای مردم اکران شود و اکران تولیدات مستند، می‌تواند به دیده شدن و فروش آثار، کمک بسیار زیادی کند و از این طریق، مشکلات ساختاری در تولید آثار هنری نیز برطرف خواهد شد.
نبود روایتی مناسب از درگیری متحجران با انقلاب اسلامی
علیرضا اشرفی نسب، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران و دیگر منتقد این مستند نیز در نشست نقد و بررسی آن مطرح کرد: در جریان پیروزی انقلاب اسلامی، مبارزات بسیاری رخ داده و این انقلاب، حاصل مجاهدت افراد زیادی بوده است و بنابراین، روایت بخش‌های مختلف آن برای جامعه ضروری است.
وی افزود: در بیشتر روایات تولیدات سینمایی و مستند با موضوع انقلاب اسلامی، معمولا شخصیت‌های قهرمان به تصویر کشیده می‌شود، در حالی که درمورد متحجران و مقدس مآب‌هایی که در مقابل این راه ایستاده بودند، کمتر صحبتی به میان آمده است و مستند آلترناتیو به درستی وقایع سال‌های اول انقلاب را براساس اسناد موجود درباره این افراد، روایت می‌کند.
این پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر با اشاره به اینکه نگاه متحجرانه همچنان می‌تواند در بدنه انقلاب وجود داشته باشد، بیان کرد: بسیاری از افراد به ظاهر مذهبی هستند، اما همراه انقلاب اسلامی نیستند. این افراد با بسیاری از موضوعات، متحجرانه برخورد می‌کنند و در نگاه انقلاب اسلامی قرار نمی‌گیرند و نظیر چنین آدم‌هایی در همان اوایل انقلاب نیز وجود داشته است.
اشرفی نسب افزود: باید در جریان مستندسازی و براساس مستندات تاریخی، نشان دهیم که بچه‌های انقلابی در مقابل چنین تفکراتی چه تقابلی داشتند و انقلاب اسلامی در جریان پیروزی با چه چالش‌هایی رو به رو بوده و دربرابر چه افرادی ایستاده است.
منبع: شهرآرانیوز