معرفی و بررسی فیلم شیهانه

با پایان سال ۲۰۱۷ و پس از دو عملیات بزرگ آزادسازی موصل و بوکمال در عراق، جهانی که فرصت دوباره برای نفس کشیدن یافته بود، سعی کرد با فاصله گرفتن از میدان نبرد با این هیولای تکفیری- تروریستی، نگاهی دوباره به آن داشته باشد. در این بین نگاه هنرمندان با ساخت فیلم‌ها و مستندهای متنوع و متعدد درخشش بیشتری داشت.

از طرفی در ایران نیز که اصلی‌ترین عنصر در سازماندهی مبارزه علیه تروریسم داعش به حساب می‌آمد، مستندسازان جوان آثار قابل توجهی را به لحاظ کیفی و کمی تولید کردند. اتفاقی که البته در حوزه‌ی فیلم و سریال کمتر توفیق بروز و ظهور یافت. «به وقت شام»، «امپراتور جهنم»، «کامیون»، «حبیب»، «خانه امن»، «سقوط» و اخیراً «ترور» را می‌توان به عنوان تنها فیلم‌های این حوزه نام برد. حال آنکه در طرف دیگر، کشورهای جهان عرب همچون مصر یا عربستان سعودی که نقشی در مبارزه با داعش نداشته‌ یا حتی متهم به تقویت و تغذیه آن هستند، در این مدت بیکار نبوده‌اند. از جمله در این زمینه می‌توان به فیلم سینمایی «شیهانه» اشاره کرد که با سرمایه گذاری عربستان سعودی ساخته شده است. در ادامه به معرفی فیلم شیهانه و بررسی داستان آن می‌پردازیم:

داستان فیلم شیهانه

داستان فیلم شیهانه، درباره نوجوانی 11 ساله به همین نام است که سرشار از حس حیات و شور جوانی است و به همراه خانواده‌اش در عربستان سعودی زندگی می‌کند. شیهانه در حالی که رویای سفر به دور دنیا را در سر می‌پروارند، ناگهان خود را در سوریه می‌یابد؛ در شهر رقه، مرکز فرماندهی حکومت خودخوانده داعش؛ جایی که عشق و امید تنها سلاح شیهانه برای زنده ماندن و فرار از دست این گروه تروریستی خواهد بود. فیلم شیهانه بر اساس یک داستان واقعی نوشته و ساخته شده است.

خلاصه فیلم شیهانه

شیهانه و برادرش ابراهیم مهیای سفر می‌شوند تا به گفته مادرشان، منیره، برای گذراندن تعطیلات به ترکیه بروند. نواف، کارمند کنسولگری عربستان، که در فرودگاه ترکیه با شیهانه آشنا شده است، در تماسی تلفنی با خبر می‌شود که منیره جذب داعش شده و فرزندانش را به سوریه می‌برد؛ بدین ترتیب از سوی سفارت سعودی مأمور می‌شود تا شیهانه و برادرش را قبل از گرفتارشدن در چنگال داعش، نجات دهد.

بررسی و نقد فیلم شیهانه

شخصیت اول فیلم، شیهانه است؛ دختری که یک جا بند نمی‌شود و با پرحرفی و روحیه سرکش خود، انسان‌های اطرافش را کُفری می‌کند. شیهانه در زبان عربی به شاهین ماده‌ای گفته می‌شود که در میان شاهین‌های دیگر، زیباترین و سریع ترین آن‌ها است. در گذشته به زنان اصیلی که در زیبایی، شکوه و شجاعت یکه تاز بودند نیز شیهانه گفته می‌شد و مردم معتقد بودند با چنین زنانی نه با خشونت که بایستی با وقار و احترام برخورد کرد. از این رو می‌توان گفت نام شیهانه از جهت جسارت و خودسری دخترک داستان بر او گذاشته شده که با تنبیه رام نمی شود و تا پایان داستان هویت خود را حفظ می‌کند.

فیلم شیهانه را می‌توان یک فیلم ناسیونالیستی دانست؛ چرا که عربستان سعودی همچون یک مدینه فاضله تصویر شده است؛ به طوریکه شیهانه در هر فرصتی که پیدا کند، تأکید می‌کند که یک سعودی است و می‌خواهد به سعودی برگردد. تا آنجا که حتی شهروندان سعودی برای او حکم غریبه ندارند.

عربستانی که فیلم شیهانه نشان می‌دهد، بسیار پیشرفته و رویایی است، فضای باز فکری، عقیتی و سیاسی در آن موج می‌زند. با جنگ هم هیچ نسبتی ندارد (نه جنگ برا ماست و نه ما برای جنگ) و مجاهدت را در تحصیل علم می‌بیند. از طرفی به دنبال آن است که شهروندان خود را به هر قیمتی که شده نجات ‌دهد. آنچنان که گویی قاب عکس «بن سلمان» را بر دیوار کنسولگری نمی‌بینیم و «جمال خاشقچی» هم وجود خارجی ندارد، جنگ 8 ساله یمن هم همینطور! افزون بر این در این فیلم تلاشی از سوی حکومت سعودی برای مبارزه با داعش دیده نمی‌شود، البته صرف نظر از این حقیقت که عربستان خود یکی از دست‌هایی است که در تشکیل داعش نقش دارد. بیایید باور کنیم که سعودی با آن همه ثروت تنها کاری که برای نابودی داعش می‌تواند بکند، بدگویی از او در سکانس‌های مختلف است.

نکته قابل توجه دیگر اینکه حتی در فیلم شیهانه هم ترکیه قبله گاهی است که انسان‌ها برای زیارت آن لحظه شماری می‌کنند. هر چند در این فیلم نشان داده می شود که تروریست‌های داعشی با همکاری پلیس ترکیه می‌توانند از مرز این کشور عبور کرده و به سوریه بروند.

دروغی که فیلم شیهانه در مورد آزادسازی رقه می گوید

در فیلم شیهانه مجموعاً 3 بار شاهد بمباران رقه هستیم که «نواف» آن را به نظام (یعنی دولت سوریه) و متحدانش نسبت می‌دهد. در انتهای فیلم هم تصویری از رقه ویران شده می‌بینیم با توضیح «نبرد نهایی در رقه به تاریخ 17  اکتبر 2017».

اما واقعیت چیست؟

آزادسازی رقه در عملیاتی چند ماهه به ثمر نشست که از نوامبر 2016 و با عملیات «خشم فرات» شروع شد و اکتبر 2017 به پایان رسید. در نتیجه این بمباران چند ماهه، رقه که روزگاری آن را «عروس فرات» می‌نامیدند، به ویرانه‌ای بدل شد که بیشتر به شهر اشباح شباهت داشت. تا اینجا روایت فیلم شیهانه قابل پذیرش است اما نکته اینجاست برخلاف آنچه این فیلم می‌گوید، بمباران رقه از سوی ائتلاف آمریکا، فرانسه و انگلیس انجام شده و گروهی موسوم به «نیروهای دموکراتیک سوریه» (متشکل از کردهای سوری) در آن همکاری داشته‌اند. بر اساس آمار شبکه حقوق بشر سوریه، 2323 غیرنظامی در طی این ماه‌ها جان خود را از دست داده‌اند که در میان آن‌ها 543 کودک و 346 زن وجود دارد. در فیلم شیهانه هم به خوبی می‌توان این مسئله را دید که عمده تلفات پس از هر بمباران مربوط به زنان و کودکان است.

اما بجز این، دو نکته تأسف‌بار در جریان آزادسازی رقه وجود دارد:

• ابتدا رقه محاصره شده و سپس بمباران می‌شود؛ یعنی غیرنظامیانی از جنس شیهانه و دیگر کودکان که ناخواسته در آنجا بودند، بجز مرگ انتخاب دیگری نداشتند.
• 11 و 12 اکتبر طی مذاکراتی، بخشی از نیروهای داعش به همراه خانواده‌شان از رقه خارج می‌شوند که این کار حتی صدای ترک‌ها را هم درمی‌آورد.

در مجموع باید اعتراف کنیم که فیلم شیهانه به درستی از عدم آگاهی مخاطب خود برای نشاندن دروغی بزرگ در ذهنش استفاده کرده است، آن هم در دل یک داستان واقعی.

بازیگران فیلم شیهانه

بازیگران فیلم سینمایی شیهانه عبارتند از:

• لیان الشهری (شیهانه)؛
• خالد صقر(نواف)؛
• میسون الرویلی (منیره، مادر شیهانه)؛
• ماجد العتیبی (ابراهیم، برادر شیهانه)؛
• أنور خلیل (شکیب).

لیان الشهری، بازیگر نوجوان فیلم شیهانه است که در زمان بازی در این فیلم تنها 12 سال داشت و در اولین تجربه اش در سینما، موفق شد جایزه بهترین بازیگر را در سومین جشنواره بین المللی فیلم «الحسیمه» که در مراکش برگزار می‌شد، به دست آورد. خالد صقر، نقش نواف را بازی می‌کند که یکی از کارمندان کنسولگری عربستان در ترکیه است. همچنین میسون الرویلی در نقش منیره، ماجد العتیبی در نقش ابراهیم و أنور خلیل در نقش شکیب از دیگر بازیگران فیلم شیهانه هستند.

عوامل فیلم شیهانه

فیلم شیهانه، محصولی سینمایی از شبکه SBC عربستان سعودی است. در ادامه عوامل سازنده این فیلم را معرفی می‌کنیم:

• کارگردان: خالد الحجر؛
• تهیه کننده: البیر (آلبرت) حداد؛
• نویسنده: وفاء بکر؛
• تدوینگر: منة جاب الله؛
• آهنگساز: ولید الهشیم، سائد الهشیم.

خالد الحجر کارگردان فیلم شیهانه، از کارگردانان مصری و نام آشنای دنیای عرب است که در انگلیس زندگی می‌کند. وی در سال 2019 توانست با فیلم شیهانه جایزه بهترین فیلم بین المللی را در جشنواره فیلم «الحسیمه» دریافت کند.  تدوینگر این فیلم، منة جاب الله نیز در این جشنواره موفق به دریافت جایزه بهترین تدوین شد. بنا براین با توجه به استقبال مردم عربستان از اکران فیلم شیهانه، به نظر می‌رسد این فیلم توانسته توجه مخاطبان و منتقدان را به طور همزمان جلب کند.

سوء قصد به جان بازیگران فیلم شیهانه

به گفته میسون الرویلی که نقش مادر شیهانه را در این فیلم بر عهده دارد، گروهی از مردم اردن هنگام تصویربرداری در این کشور با سلاح گرم آن‌ها را مورد هدف قرار داده اند. از آنجایی که پوشش هنرپیشه‌ها مشابه داعشی‌ها بود و پرچم و نشان این گروه تروریستی را روی ماشین‌ها و لباس‌های خود داشتند، مردم بومی آن‌ها را با اعضای داعش اشتباه می‌گیرند و به سمتشان حمله می‌کنند. علاوه بر این هنگام فیلمبرداری شیهانه، شرایط آب و هوایی نامساعدی حاکم بوده تا آنجا که سرما و طوفان شدید یکی از اتوبوس های تیم فیلمبرداری را غرق می‌کند.

تاریخ تولید فیلم شیهانه

فیلم شیهانه به مدت سه ماه، علاوه بر عربستان سعودی در سه کشور اردن، ترکیه و عمان فیلمبرداری شده و تولید آن به سال 2019 برمی‌گردد. شیهانه برای اولین بار دسامبر 2019 اکران شد و قرار بود نمایش آن در سینماهای عربستان از اوایل سال 2020 ادامه یابد که به دلیل شیوع ویروس کرونا، اکران آن با یک سال تعویق شروع شد و در نهایت سال 2023 از طریق پلتفرم شاهد (shahidVIP) در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

فیلم شیهانه مناسب چه سنی است؟

تماشای فیلم شیهانه برای افراد بالای 13 سال منعی ندارد و می‌تواند برای جمع های خانوادگی انتخاب خوبی باشد. گفتن این نکته خالی از لطف نیست که این فیلم بیشتر از آنکه روی جنبه سخت داعش و خشونت و قساوت این گروه متمرکز باشد، تفکرات افراطی آن‌ها را روایت می‌کند که در خلال داستان توسط شخصیت شیهانه به چالش کشیده می شود.

مدت زمان فیلم شیهانه

فیلم شیهانه 104 دقیقه است و در این مدت بیننده را با خود به میان داعشی ها در رقه می برد تا اندیشه معصومانه یک کودک و تلاش جسورانه او را برای شکستن هنجارهای اهل تکفیر به نظاره بنشیند.     

تصاویر فیلم شیهانه

تماشای آنلاین و دانلود فیلم سینمایی شیهانه

برای تماشای این فیلم از سینمای سعودی، می توانید به صفحه  تماشای آنلاین و دانلود فیلم سینمایی شیهانه  مراجعه کنید.

آنچه درباره فیلم شیهانه خواندیم:

در این نوشتار داستان فیلم شیهانه و خلاصه ای از آن را بیان کردیم که محصولی است از عربستان سعودی و در میان عوامل سازنده آن افرادی از کشورهای عربی دیگر هم دیده می‌شوند. شیهانه، نوجوانی 11 ساله است که سری نترس دارد. او و برادرش با اعتماد به مادرشان، منیره، راهی سفر به ترکیه می‌شوند تا تعطیلات را در آنجا سپری کنند اما به ناگهان خود را در میان پرچم‌های سیاه داعش گرفتار می‌بینند. این فیلم قهرمانی به اسم نواف دارد که مأمور است شهروندان این کشور را نجات دهد و در این راه همه امکانات را به کار می‌گیرد. بنظر می رسد پادشاهی سعودی با این کار به دنبال پاک کردن چهره مخدوشی است که سال ها پیش از کنسولگری عربستان در ترکیه ایجاد شد. 
 

منابعی که در این نوشتار استفاده کردیم:   +  +  +  +  +  +  +  +  +